Alıştan iade muhasebe kaydı nedir?

İşletmeler ve tedarikçiler arasında mal alışverişi olur. Ancak bazı durumlarda işletme, tedarikçi olan taraftan aldığı mal ya da hizmetten memnun kalmayabilir. Hatalı ürünlerle karşılaşılabilir ya da pek çok konudan dolayı anlaşmazlıklar yaşayabilirler. Bu durumda hemen iade süreci başlatılır. Sipariş iptali veya iade edilmesi durumunda tutulan kayıtlar yer alır. Bu kayıtlar, ilerleyen dönemlerde denetlenebilir veya herhangi bir sorunda yeniden incelenerek sorunun çözümüne yardımcı olabilir.

Arşivde tutulan Alıştan Iade Faturası Muhasebe Kaydı olarak durur ve bu tür durumlarda işletmeye net bir bilgi verir. Yaşanan iade ya da sipariş iptali durumlarında karışıklık olması işletmenin genel işleyişini sıkıntıya düşürebilir. Mali tablolarda herhangi bir sorun çıkmaması için Alıştan İade Muhasebe Kaydı tutulmalıdır. Bu muhasebe kayıtlarının tutulmasının pek çok avantajı bulunur. “Alıştan İade Muhasebe Kaydı nasıl yapılır?” ve bu kayda dair merak edilenleri sizler için derledik. 

Alıştan İade Muhasebe Kaydı nasıl yapılır?

Pek çok avantaj sağlayan bu muhasebe kaydının yapılması iadesi yapılan ürün ya da hizmetin türüne göre değişim gösterebilir. Ayrıca işletmenin mevcut muhasebe politikalarına göre de farklı yöntemler izlenebilir. İadesi yapılan ürün veya hizmet, yeniden satılabilir durumda ise işletme iade kayıtları stok hesaplarına yapılmalıdır. Bu durumda ürün, yeniden stoklara eklenerek müşterilere sunulabilir. 

Ancak kullanılması mümkün olmayan bir ürün için Alıştan İade Muhasebe Kaydı yapılacaksa işletmenin hasar ya da atık hesaplarının tutulduğu kayıtlara eklenmelidir. Bunun sebebi, bu ürünlerin tekrar kullanılmasının mümkün olmamasıdır. Hizmet Alıştan İade Muhasebe Kaydı tutulurken toparlanması gereken belgeler yer alır. Bu belgelerin başında tedarikçi taraftan alınacak olan iade faturası bulunur. İade edilen ürünlere dair tüm dokümanlar ve işletme ile yapılan yazışmalar muhasebe kayıtları için tutulmalıdır. Bu belgelerde eksiklik olması durumunda iade işleminin yapıldığı süreçte aksaklıklar çıkabilir.  

İade süreci başlatılırken ilk olarak mevcut ürün ya da hizmete dair alışın iptal edilmesi gerekir. Bu işlemin ardından Alıştan İade Muhasebe Kaydı işletme defteri üzerinden ürün veya hizmetin toplam maliyeti düşülmelidir. Daha önce belirtildiği gibi iadesi yapılan ürün stokta yeniden satılabilecekse stok hesaplarının yer aldığı kayıtlara yazılır. Kullanılamayacak durumda bir üründen bahsediliyorsa atık ve hasar kayıtlarına kaydedilir. 

Bir sonraki aşama, nakliye sürecinde yapılan masrafların kayıtlara eklenmesidir. Çünkü herhangi bir ürün ve hizmet alımında nakliye işlemleri için belirli bir bütçe ayrılır. Ürünün iade edilmesi halinde işletmenin mali kayıtlarında sıkıntı çıkarmaması için bu bütçenin de kaydedilmesi gerekir. Ürün ve hizmet sevkiyatı için yapılan masraflar da hesaplanmalı ve bu muhasebe kayıtlarına eklenmelidir. Eğer bu masrafların dışında herhangi bir bütçe ayrıldıysa bunlar da eklenerek doğru bir şekilde kayıt altında tutulmalıdır. 

Bir diğer önemli konu ise KDV’dir. Katma Değer Vergisi olarak da bilinen bu vergi türü ürün ve hizmet gibi teslimlerde teslim eden tarafın ödediği ancak %1 ile %20’ye kadar değişebilen bir oranla teslim alan tarafın sorumluluğuna yüklenen bir vergidir. Bu durumda ürün ve hizmetin KDV’sini ödeme sorumluluğu işletme üzerindedir. Katma Değer Kanunu’nun 35. maddesine göre:

• Mal ve hizmet iadesinde KDV tutarı hesaplanmalıdır.
• KDV’sini ödemekle yükümlü olan işletme, borcu olan vergiyi hesaplayarak karşı tarafa iletmelidir. Karşı taraf ise bu değişikliği yapma konusunda sorumludur. 
• Defter kayıtları tutularak alıştan iade bilgileri ve belgeleriyle birlikte beyannamede yer verilmesi gerekir. 

Bu durumda işletme vergi tutarını hesaplamalı ve gereken kayıtlarda yer vermelidir. Alıştan iade KDV muhasebe kaydı 504 kodu ile ilgili beyannamenin “matrah” kısmında gösterilmelidir. Yasal zorunluluklara uygun olarak hareket edilmesi gereken bu süreç oldukça önemlidir. İade sürecinde sıkıntı çıkmaması için tüm belgeler doğru bir şekilde hazırlanmalı ve kontrol edilmelidir. Sonrasında gereken iade işlemi gerçekleştirilir ve işletmenin kayıtlarında da tutulur. 

Alıştan İade Muhasebe Kaydı örnekleri

Gider Alıştan İade Muhasebe Kaydı tutulurken oldukça dikkatli olunması gerekir. Çünkü bu kayıtlarda yapılan herhangi bir hata iade işleminde sıkıntı çıkarabilir ya da işletmeyi zarara uğratacak herhangi bir olumsuzluğa neden olabilir. Bunları önlemek için faturalara, gereken hesaplamalara ve diğer tüm detaylara önem verilmesi gerekir. Bu kayıtların tutulması ve iade sürecinin başlatılması için belirtilen süre 7 gündür. İade sürecini sorunsuz halledebilmek için belirtilen süreyi geçirmemeye de dikkat edilmelidir. 

Çeşitli sebeplerle yapılan iadeler için örnekler yer alır. Alıştan İade Muhasebe Kaydı örnekleri ile bu süreç hakkında daha net bir fikre sahip olabilirsiniz. Örneğin: bir işletme herhangi bir sebepten dolayı bir ürünü iade etmeye karar verir. Bu ürün veya hizmetin tutarı KDV hariç 200.000 TL olarak belirtilir. KDV tutarı ise %18’dir. Ürünü diğer taraftan çek düzenleyerek satın almıştır ve istediği şekilde olmadığı için iadesine karar vermiştir. Gereken faturalar düzenlenerek satın alınan tarafa iade belgeleri iletilir. 

Bu durumda işletme iade ettiği ürün stoklardan çıktığı için “153. Ticari Mallar” kısmında alacak bölümüne kayıt yapmalıdır. Ardından KDV tutarını hesaplayarak “391.Hesaplanan KDV” kısmına gereken miktarın yazılması gerekir. Satın alınan taraftan da iade geldiği zaman “102. Bankalar” kısmına gelen para iadesi tutarını yazmalı ve kayıt işlemini tamamlamalıdır. Belirtilen kodlar işletmenin ödeme türüne, iadesi yapılan ürün türüne ve hangi hesabına tutar eklendiğine göre değişir. 

Bu durumda işletmenin ilk durumda verdiği tutar ürün ve KDV tutarı olarak 236.000’dir. Muhasebe kaydı tutularak gereken kısımlara bilgiler girildikten sonra “bankalar” kısmında son olarak yeniden girişi yapılan tutarın da 236.000 olması gerekir.  Bu şekilde yapılan alıştan iade muhasebe kayıtları ilerleyen dönemlerde beyanname ve vergi hesaplaması zamanlarında sorun yaşamanız riskini ortadan kaldırır.