Çek nedir, çeşitleri nelerdir?
Çek, para yerine geçen ve çeşitli kullanım alanlarına sahip olan bir ödeme aracıdır. Her ne kadar çek kullanımını günümüzde yavaş yavaş düşüşte olsa da çekler hala ciddi bir kullanıma sahiptir. Özellikle iş dünyasında yoğun olarak kullanılan çekler, kendi içlerinde çeşitlere ayrılırlar ve çek yazarken dikkat edilmesi gereken belli başlı kurallar vardır. Eğer siz de çekler hakkında daha fazla bilgi almak istiyorsanız yazımızı okumaya devam edebilirsiniz.
Çek, hukuki anlamda para yerine geçen bir değerli evraktır. Üzerinde Çek ibaresi bulunan evrak resmen çek kabul edilir ve ödemelerde kullanılabilir. Çek çeşitleri gerek nitelikleri gerek işlevleri bakımından farklılık gösterir. Belli başlı çek çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:
- Seyahat çeki
- Çizgili çek
- Mahsup çeki
- Teyitli çek
- Garantili çek
- Banka çeki
- Posta çeki
- Karşılıksız çek
Genellikle yurt dışına çıkarken yanında para taşımak istemeyen kişilerin başvurduğu bir ödeme aracı olan seyahat çeki, bankalar tarafından düzenlenir.
Bir çekin üzerine birbirine paralel iki çizgi çekilirse bu çekin bankaya veya muhatabın müşterisine ödenmesi gerekir. Eğer çekilen iki çizginin arasına herhangi bir banka adı yazılırsa o zaman bu çek "Özel çizgili çek" olarak adlandırılır.
Çek düzenleyen kişi çekin ön yüzüne hesaba geçirileceğine dair bir ibare yazarsa bu durumda söz konusu çek nakden ödenemez. Bu tür çeklere mahsup çeki adı verilir.
Eğer çeki ödeme aracı olarak kullanacak olan kişi çekin karşılığının olduğunu teyit ettirmek isterse, muhatap bankaya başvurarak çekin üzerine karşılığının olduğuna dair kayıt geçirir. Bu durumlarda banka hesabındaki paraya çek miktarı kadar bloke konur.
Muhatap bankaya çeki garantilemesi adına başvurulduğunda ve banka bunu kabul ettiğinde, çekin üzerine belirli bir miktara garanti verdiğine dair bir ibare düşülür. Bu durumda, banka, hesapta para bulunmasa bile garanti ettiği meblağı ödeyeceğini garanti eder.
En temel çek türlerinden olan banka çekleri, bankaya verilen bir ödeme talebidir. Eğer hesabınızın bulunduğu bankaya bir çek yazarsanız, çekte yer alan tutar kadar hesabınızdan para çekebilirsiniz. Bu tür çekler ödeme yapmak için sıklıkla kullanılır.
PTT üzerinden açabileceğiniz posta çeki hesaplarınıza ücretsiz bir şekilde para yatırabilirsiniz. Posta çeki sayesinde PTT'yi bir banka gibi kullanabilir, hesabınıza para yatırıp çekebilirsiniz.
Eğer yazılan çekte yer alan meblağ kadar para çeki yazan kişinin hesabında bulunmuyorsa çek karşılıksız çıkar. Böyle durumlarda çeki alan kişi hesaptan para çekemez. Çoğu durumda çeki yazan kişi çeki ödemekle yükümlüdür.
Çek, para yerine geçen evrak olduğu için yazarken dikkat edilmesi gereken belli başlı kurallar vardır. Bu kurallara uyulmadığı takdirde çekin karşılıksız çıkması mümkündür. Karşılıksız çek yazmak suç olduğu için çek yazarken tüm kurallara dikkat etmek gerekir. Ayrıca, yanlış yazılan bir çek üzerinde değişiklikler yapılırsa çeki yazan kişi maddi açıdan zarar görebilir. Bu sebeple, her türlü zarardan kaçınmak için çek yazarken şu kurallara dikkat etmek gerekir:
- Çek yazarken tarih ve adres bilgisi girmek şarttır; bu bilgilerin bulunmadığı çekler geçersiz sayılır.
- Çek üzerinde yer alan meblağ hem rakamla hem de harflerle yazılmalıdır. Böylece, söz konusu meblağ üzerinde değişiklik yapılması önlenir.
- Yazılan meblağın başına ve sonuna çizgi atarak ya da # işareti koyarak çek üzerindeki meblağın büyütülmesi önlenir.
- Yazılan çekin imzalanmış olması şarttır, diğer imza yöntemleri (kaşe vs.) kabul edilmez.
- Çeki yazan kişi, yazdığı çekin bir kopyasını bulundurmalıdır.
Yanlış çek yazıldığı takdirde borçlunun çekteki hataları üç kez düzeltme hakkı vardır. Eğer üç seferden fazla çek hatalı yazılırsa o zaman kişi suçlu durumuna düşer. Çek üzerinde düzenleme yaparken yanlış yazımların üzeri çizilerek doğruları yazılır.
Çek vade hesaplaması yapmak için uygulanması gereken birkaç formül vardır. Çek ortalama vadesi hesaplamak için aşağıdaki formül uygulanır:
- İlk olarak, çekin birinci vadesini tutarla çarpın
- Ardından, ikinci vadeyi tutarla çarpın
- Son olarak, üçüncü vadeyi tutarla çarpın
- Üç sonucu da toplayın, elde ettiğiniz sonuç tutardı
Ortalama çek vade tarihi hesaplamak için ise aşağıdaki formül uygulanır:
- Bordro tarihini çek tutarı ile toplayın
- Elde ettiğiniz sonucu çek ortalama vadesine bölün
Dijital
Dijital
Dijital
Bu internet sitesinde yer alan tüm içerikler, ziyaretçilere bilgi verilmesi amacıyla hazırlanmış olup tavsiye amacı taşımaz. Logo sitede yer alan bilgilerin doğruluğu, güncelliği ve kullanılması konusunda herhangi bir güvence sunmaz. İlgili bilgiler kullanılmadan önce ilgili konu hakkında bir profesyonelle ile görüşülmesi tavsiye edilir. Logo bu sitede yer alan içerikler sebebiyle doğabilecek zararlar bakımından sorumluluk kabul etmez. Lütfen siteyi ve sitedeki bilgileri kullanmadan önce Kullanım Koşulları’nı okuduğunuzdan emin olunuz.