Kapat

Hacze iştirak nedir?

Borçlunun birden fazla alacaklısı olabilir ve malvarlığı bütün borçlarını karşılamaya yetmeyebilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda, İcra İflas Kanunu’nun 100. ve 101. maddelerinde yer alan şartlar doğrultusunda alacaklılar hacze iştirak edebilir.

13.03.2023
İçindekiler

Hacze iştirak nedir?

Borçlunun birden fazla alacaklısı olabilir ve malvarlığı bütün borçlarını karşılamaya yetmeyebilir. Böyle bir durum söz konusu olduğunda, İcra İflas Kanunu’nun 100. ve 101. maddelerinde yer alan şartlar doğrultusunda alacaklılar hacze iştirak edebilir. Hacze iştirak uygulaması, ilgili kanun maddeleri çerçevesinde gerçekleştirilir. Uygulama ayrıca kapsadıkları kişiler bakımından adi ve imtiyazlı olmak üzere ikiye ayrılır.

 

Hacze iştirak nasıl uygulanır?

 

Hacze iştirak uygulamasında borçlu konumundaki kişilerin katılım sırası doğum tarihine göre sıralanır. Yani alacağa ilk haciz koyduran kişiden önce doğmuş olanın önceliği söz konusudur. Uygulama bu haliyle takip başlatmakta geç kalan önceki alacağın sahibinin hacze iştirak edebilmesini sağlar. Böylece bir alacaklının avantaj elde etmesinin ve diğerlerinin hak kaybı yaşamalarının önüne geçilmiş olur.

 

Hacze iştirak edilmemesi durumunda ise ilk haczi koyan alacaklı öncelikli hale gelir. İlk haciz koyana tahsilâtın yapılmasının ardından geriye kalan meblağ olursa diğer hacizli alacaklılara ödemeleri gerçekleştirilir. Tabii bu durum, hacze iştirak etmeyen alacaklılar için önemli bir sorunu beraberinde getirir. Zira ilk haciz koyan alacaklının, borçlunun tüm malvarlığını alabilir ve diğerlerine hiçbir şey kalmayabilir.

 

Hacze adi iştirak hangi hallerde uygulanır?

 

Hacze adi iştirak uygulaması, İcra ve İflas Kanunu’nun 100. maddesi ile düzenlenir. Uygulama kapsamında önceden takip yapan ve söz konusu takibi kesinleştiren alacaklı hacze ilk iştirak hakkına sahiptir. İşleyiş tarzından dolayı bu uygulamaya takipli iştirak adı da verilir. Hacze adi iştirak uygulamasının uygulanabilmesi için aşağıda sıralanan şartların mevcut olması gerekir.

 

  • Hacze ilk iştirak etmek isteyen alacaklı, borçluya karşı kesinleşmiş bir takip gerçekleştirmelidir.
  • Öncelik, hacze adi iştirakin bir diğer şartıdır. Takibin ilamlı ya da ilamsız olması durumunda değişen şartlar ile önce doğan alacaklı ilk hak sahibi konumunda yer alır.
  • Hacze adi iştirakin son şartı ise öncelik şartının İcra ve İflas Kanunu’nda sınırlı olarak sayılan belgelerden biri ile ispatıdır. İlgili kanunda yer verilen evraklar; aciz vesikası, dava sonucu alınan ilam, resmi ya da tarih ve imzası tasdikli bir senet, resmi dairelerin veya yetkili makamların verdikleri belge/makbuz olarak sıralanır. Bu evrakların geçerliliği ancak ilk haciz sahibinin takip veya davasından önce alınması şarttır.

 

Hacze imtiyazlı iştirak ne anlama gelir?

 

Hacze imtiyazlı iştirakin, adi usulden en önemli farkı daha önceden yapılmış ve kesinleşmiş bir takibin varlığının aranmamasıdır. Çünkü bu iştirak türüne başvurabilecek kişiler, İcra ve İflas Kanunu madde 101’de sınırlı olarak sayılır. Kişilerin borçlu ile belli yakınlık ilişkisi içerisinde olmaları, kanun koyucu nezdinde takip yapamayacakları görüşünü ön plana çıkartır. Dolayısıyla bu kişiler, takibe gerek olmaksızın ilk hacze iştirak edebilir.

 

Hacze imtiyazlı (takipsiz) iştirakin uygulanabilmesi için iki şartın karşılanması gerekir. Bu şartların ilki, borçlunun malı üzerinde haciz konulmasıdır. Hacze imtiyazlı iştirakin diğer şartı ise süredir. Takipsiz katılım için ilk haczin evliliğin, velayetin veya vesayetin devamı sırasında ya da bu ilişkilerin son bulmasını takip eden 1 yıl içerisinde konulması gerekir.

 

Hacze imtiyazlı iştirak edebilecek kişiler kimlerdir?

 

Hacze imtiyazlı iştirak edebilecek kişiler, İcra ve İflas Kanunu’nun 101. maddesinde sınırlı olarak aşağıdaki gibi sayılır:

 

  • Borçlu konumundaki kişinin eşi
  • Borçlu konumundaki kişinin çocukları
  • Borçlunun vasisi ya da kayyımı olduğu kişiler
  • Ölünceye kadar bakma alacaklısı
  • Nafaka verilmesine yönelik ilama dayanan alacaklı

 

İmtiyazlı hacze iştirak, tıpkı adi usuldeki gibi ilk haczi koyan icra dairesinden talep edilir. İki usul arasındaki bir diğer benzerlik ise ilk haciz sonucu mal satılıp bedeli icra veznesine girinceye kadarki sürede talepte bulunulabilmesidir. Hacze takipsiz iştirakte diğer alacaklıların itiraz hakkı mevcuttur. İtiraz durumunda iştirak talebi geçici olarak kabul edilir ve talep sahibinin alacaklıya 7 gün içerisinde dava açması gerektiği bildirilir.

13.03.2023 tarihinde güncellenmiştir.