Kapat

İnsan kaynakları nedir?

İnsan kaynakları, bir şirketin ya da kurumun iş gücünü oluşturan kişilerin tamamını tanımlamak için kullanılan terimdir.

21.02.2023
İçindekiler

İnsan kaynakları nedir?

İnsan kaynakları, bir şirketin ya da kurumun iş gücünü oluşturan kişilerin tamamını tanımlamak için kullanılan terimdir. İnsan kaynakları yönetimi ise bir ticari organizasyonun iş gücünün idaresi ve yönlendirilmesi görevlerini ifade eder. Kökenleri Sanayi Devrimi’ne kadar uzanan bu iş alanı, sorumlulukları gereği bünyesinde yer aldığı organizasyonun en üst düzey yöneticisinden en alt düzeydeki çalışanına kadar herkesi kapsar.

İnsan kaynakları yönetimi neden önemlidir?

İnsan kaynakları yönetimi, bir ticari organizasyonun karar mekanizması ile çalışanları arasında köprü vazifesi görür. İnsan kaynakları birimi, çeşitli uygulamalar vasıtasıyla sahip olunan iş gücünün nasıl kullanılacağı konusunda daha rahat karar alma fırsatı yaratır. Kaynak yönetiminin etkin biçimde yapılabilmesi, istikrarlı başarı elde edilmesi ihtimalini yükseltir. İK yönetimi sayesinde aynı zamanda personel sirkülâsyonu da azalır.

Etkin insan kaynakları politikalarının benimsenmesi ayrıca organizasyonun kurumsal yapıya kavuşması açısından önemlidir. Zira İK departmanının çalışmaları sayesinde kadro yapıları kolayca oluşturulabilir. Çalışanlar, iş tanımlarına uygun bölümlerde görevlendirildikleri için performanslarının artma olasılığı yükselir. Dolayısıyla şirketin ya da kurumun kısa ve uzun vadeli hedeflerini yakalaması mümkün hale gelir.

İnsan kaynakları yönetimi, şirket içi eğitim gibi personel yeteneklerinin gelişmesine yönelik çalışmaları da kapsar. Personelin mesleki ve kişisel açıdan sürekli gelişim halinde olması, iki farklı açıdan avantaj sağlar. Çalışanlar yeteneklerinin artmasıyla üstlendikleri sorumlulukları çok daha hızlı ve hatasız yerine getirmeye başlar. Üstelik yeni teknolojilere adaptasyon konusunda çok daha istekli hale gelirler.

İK stratejileri doğrultusunda personel yeteneklerinin geliştirilmesine odaklanılması, iş gücüne çok yönlülük özelliği kazandırır. Organizasyonun değişen yapısı sonucunda ortaya çıkan yeni pozisyonlar için dış kaynaklara yönelme zorunluluğu ortadan kalkar. Şirket içi atamalar, adaptasyon zorluğu gibi sorunların yaşanmasını engeller. Personel, kendilerine farklı kariyer olanaklarının sunulabileceği bilinciyle çalışır.

İnsan kaynakları ne iş yapar?

İnsan kaynakları departmanının en önemli sorumluluklarından bazıları şunlardır:

Yeni çalışanları işe almak ve eğitmek

İK uzmanlarının en önemli görevi, organizasyonun ihtiyaçları doğrultusunda yeni çalışanların işe alınması ve eğitilmesidir. Bu amaç doğrultusunda öncelikle pozisyon için gereksinimlerin belirlenmesine odaklanır. Sürecin bir sonraki aşamasında belirlenen gereksinimlere en çok uyan adayların seçimi yapılır. Aday seçimi özgeçmişleri okumak ve bilgi doğruluğunu kontrol etmek, görüşmeler yapmak gibi adımları kapsar.

İşe alım sürecinin son adımı, pozisyon için uygun bulunan adaylara teklif götürülmesidir. Adayın da kabul etmesi durumunda personel dosyası oluşturulması ve eğitim aşamalarına geçilir. Tüm bu sorumluluklar yerine getirilirken insan kaynakları uzmanlarının adaylarda iyi bir izlenim bırakmaları gerekir. Zira İK, genellikle adayların şirkette karşılaştıkları ilk departman olma özelliği taşır.

Çalışan güvenliğini ve mutluluğunu sağlamak

İnsan kaynakları yönetiminin odağında çalışanları güvenli, sağlıklı ve memnun tutmak da yer alır. Çalışan ilişkilerinde uzmanlaşmış bir İK yöneticisinin bu açıdan yerine getirmesi gereken günlük görevlerini şu şekilde sıralayabilmek mümkündür:

  • İş yeri güvenlik politikaları oluşturmak
  • İşletmenin faaliyetlerini yasalara uygun sürdürmesini sağlamak
  • Çalışanların öneri, kaygı ve şikâyetlerinin ele alınması
  • İş yerinde taciz ve ayrımcılığın önlenmesi
  • Şirket yöneticileri ile personel arasında iletişimi kolaylaştırmak

Şirketin büyüklüğü ile doğru orantılı olarak bir insan kaynakları yöneticisinin sorumlulukları da artar. Ancak bu sorumlulukları yerine getirirken çalışanlar ile konuşmaya, endişelerini dinlemeye ve çözüm yolları bulmaya mutlaka zaman ayırması gerekir. Dolayısıyla empati yetenekleri kadar zaman yönetimi açısından da kendilerini geliştirmeleri şarttır. Aksi halde personel güvenliğini ve mutluluğunu sağlamak imkânsız hale gelebilir.

Şirket risklerini yönetmek

İnsan kaynakları yönetimi; personel alımı, çalışan güvenliğinin ve mutluluğunun sağlanması gibi görevlerin yanı sıra risk yönetimini kapsar. İK uzmanları, bu görevi şirket veya kurum yöneticilerinin yönlendirmeleri doğrultusunda yerine getirir. Risk yönetimi görevi kapsamında bir İK yöneticisinin sorumluluklarının başında şirket verileri kullanılarak istatistiksel risk analizlerinin yapılması gelir.

İK personeli, iş hukuku ve etik kapsamında olası davaları ilgili birimle birlikte ele almaktan, mümkünse önlenmesinden sorumlu olabilir. Hatta program oluşturarak yöneticileri uygun biçimde eğitme görevini üstlenebilir. Kuruluşun hassas bilgilerinin korunması amacıyla bilişim departmanı ile projeler yürütmek de İK biriminin risk yönetimi kapsamındaki görevlerindendir.

Çalışanların maaşlarını ve diğer hak edişlerini yönetmek

İnsan kaynakları yönetimi kapsamında ele alınan birincil konulardan bir diğeri ise çalışanların maaşlarının ve diğer hak edişlerinin yönetilmesidir. Bu kapsamdaki ana görevler, maaş bordrosu takibi ile emeklilik planlarının, personel için zam ve ikramiye sıralamasının yapılmasıdır. İK uzmanları ayrıca çalışan evraklarının düzenlenmesi ve ilgili kurumlara sevki görevini yerine getirir.

Çalışanların haklarına yönelik çalışmalar tıpkı diğer birincil görevler gibi süreklilik arz eder. Yani mevcut piyasa ve şirketin ekonomik koşullarına bağlı olarak iyileştirilmelerinde fayda vardır. Aksi halde çalışanlar iş yerleri hakkında negatif düşünceler geliştirebilir ve devamında kritik görevlerden istifalar söz konusu olabilir.

İnsan kaynakları ve personel yönetimi arasındaki farklar nelerdir?

İnsan kaynakları ile personel yönetimi, çoğu zaman aynı görevleri yerine getiren iki birim olarak nitelendirilir. Ancak ikisi arasında gerek odaklanılan konular gerekse uygulama yöntemleri bakımından farklılıklar bulunur. İnsan kaynakları ve personel yönetimi arasındaki farklar söz konusu olduğunda ilk sırada çalışana yönelik bakış açısını ele almak gerekir. Zira iş tanımlarına göre personel yönetimi çalışanı maliyet unsuru, İK ise değerli bir kaynak olarak görür.

İş odaklı personel yönetimi, üstlenilen yetki ve görevler bakımından genelde pasif rol üstlenir. Buna karşılık insan kaynakları yönetimi, özellikle stratejik planlama ve karar alma açısından aktif rolde yer alır. Dolayısıyla İK yönetiminde uzmanlar kritik konularda önemli kararların altına imza atabilir. İki birim arasındaki diğer göze çarpan farklılıklar ise şunlardır:

  • Personel yönetiminin çalışma tarzı operasyonel faaliyettir. İK yönetimi ise danışmanlık ya da stratejik ortaklık şeklinde faaliyetlerini sürdürür.
  • Personel yönetiminin odağında kalıp ve normlar mevcuttur. İK, çalışmalarını misyon ve değerleri merkezine alarak gerçekleştirir.
  • Personel yönetimi statik, İK yönetimi ise dinamik yapıya sahiptir.
  • Personel yönetimine göre insan işte çalışandır. İK açısından insan işi yönlendirendir.
  • Personel yönetimi faaliyetlerinde klasik yöntemi benimser. Buna karşılık İKY toplam kalite yönetimini kullanır.

İnsan kaynakları yönetimi nasıl yapılır?

Günümüzde insan kaynakları yönetimi büyük oranda dijital ortamda gerçekleştirilir. İnsan kaynakları yönetimi programları, departmanın verimliliğinin kayda değer oranda artmasını sağlar. Bulut tabanlı çözümler, kolay kullanım özelliklerine ilaveten zaman ve mekân açısından sınırlandırmaları ortadan kaldırır. İK uzmanları, diledikleri yerden istedikleri an kendilerine verilen sorumlulukları yerine getirebilir.

Üstelik bulut tabanlı İK programları, bünyelerinde farklı fonksiyonlara sahip servisleri barındırır. Servisler, organizasyon yapısı ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak özelleştirilip ölçeklendirilebilir. Bu avantaja ek olarak başlangıçta herhangi bir BT yatırımına gerek olmadan hemen kullanılmaya başlanabilir. Hatta kullanım esnasında güncellemelere zaman ve bütçe ayrılması zorunluluğu bulunmaz.

İnsan kaynakları yönetimi bulut çözümleri aracılığıyla gerçekleştirildiğinde, fiziksel arşiv oluşturma ihtiyacı da büyük oranda ortadan kalkar. Böylece evrak kaybı gibi sorunlar yaşanmadan tüm süreçler kesintisiz sürdürülebilir. Tüm veri dijital ortamda saklandığı için ayrıca bilgi güvenliği mümkün olan en üst seviyeye çıkar. Veri güvenliği için ekstra efor sarf edilmesi gerekmez.

21.02.2023 tarihinde güncellenmiştir.