KVKK nedir?

Günümüzde dijital dünyada insanların karşılaştığı pek çok sorunu çözmek ve internet gezintilerini daha güvenli hale getirmek için birtakım yasal prosedürler zorunlu hale gelmiştir. Türkiye'de gerek Avrupa Birliği yasalarına uyum kapsamında gerekse dijital dünyada vatandaşlarının güvenliğini sağlamak için KVKK kanununu yürürlüğe koymuştur.

KVKK, Kişisel Verileri Koruma Kanunu'nun kısaltması olup Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayan kişilere ait her türlü verilerin korunması esasına dayanır. KVKK, TBMM tarafından 24 Mart 2016 tarihinde kabul edilmesinden sonra 7 Nisan 2016 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. KVKK kurumu, 6698 sayılı kanuna göre doğrudan Adalet Bakanlığına bağlı olarak çalışır. KVKK toplam 9 üyeden oluşur ve bu üyelerin 5 tanesini meclis seçerken 4 tanesini cumhurbaşkanı atar.

Kişisel verilerin korunması ve düzgün bir şekilde işlenebilmesi için alınacak tüm idari ve teknik önlemlerden veri işleyen kişi ve kurumlar sorumludur. Şimdi, kişisel veri nedir, KVKK kanunu nedir, KVKK onayı ne anlama gelir, KVKK ne işe yarar ve KVKK ihlali sonrasında ne gibi yaptırımlar uygulanır gibi soruların cevaplarını birlikte inceleyebiliriz.

Kişisel veriler nelerdir?

Kişisel veriler, kişiler hakkında bilgi içeren hemen her şeyi kapsar. Kişisel verileri sıralayacak olursak;

• Gerçek kişilerin tüm kimlik bilgileri kişisel veri kapsamındadır.
• Resim, görüntü, ses kaydı, parmak izi ve IP adresi kişisel veri olarak değerlendirilir.
• Öz geçmiş, raporlar, belgeler ve yazışmalar kişisel veriye dahildir.
• Aile bilgileri, sağlık bilgileri, grup üyelik bilgileri, taşıt palakaları, pasaport numarası, e-posta adresleri kişisel veridir. 

Görüldüğü gibi kişileri doğrudan ve dolaylı olarak ilgilendiren her türlü bilgi, belge ve durum kişisel veri olarak değerlendirilir. 

KVKK kimleri kapsar?

KVKK gerçek ve tüzel olan tüm kişieri kapsar. Kamu kurumları dahil olmak üzere Türkiye Cumhuriyeti sınırları içerisinde yaşayan herkes KVKK kanununun hükümlerine uymak zorundadır. Milli güvenlik, kişilk hakkı ihlali ve özel hayat ihlali olmadığı sürece veriler şu durumlarda da işlenebilir;

1. Verisi kullanılacak kişinin aynı konutta yaşayan diğer kişilerle ilgili faaliyetlerinde

2. Kişisel verilerin yargı ve adli mercilerle paylaşılması durumunda

3. Kişisel verilerin resmi kurum ve kuruluşlarca istatistiki amaçlı kullanımlarında

4. İfade özgürlüğü esas alınarak bilim, edebiyat, tarih ve sanat alanlarında kullanılmak üzere veriler işlenebilir. 

Kimi istisna durumlarda KVKK onayı almak sızın veri işlenebilir. Örneğin suçu önlemek, devletin mali çıkarlarını korumak ve disiplin kovuşturması için veriler işlenebilir. Aynı şekilde fiili imkansızlık durumlarında yani kişilerin açık rıza onayı verecek şuurlu bir bilince sahip olmadığında kişilerin sağlık bilgileri ve kaçırılan ya da kayıp olan kişilerin konum bilgisi açık rıza olmadan da kullanılabilir. Ayrıca çalışan kişilere ait özlük dosyalarındaki çalışma bilgileri de yasa gereği tutulması zorunlu verilerdir. 

KVKK ne işe yarar?

KVKK her şeyden önce anayasada temel haklardan birisi olan özel hayatın gizliliği esasına dayanır. KVKK kanunuyla birlikte kişilere ait verilerin rastgele ve korunmadan toplanmasının önüne geçilmiştir. "KVKK ne işe yarar?" sorusunun cevabı genel olarak şöyle verilebilir:

• Kişisel verileri işleyecek kişi ve kurumları denetleyerek disiplin altına almayı sağlar.
• Kişisel verileri toplarken özel hayatın gizliliği, temel hak ve özgürlükleri koruma altına alır.
• Kişilere ait verilerin kötü amaçlı ve kanuna aykırı kullanımının önüne geçilmesini sağlar. 
• Toplanma ve işlenme amacına bağlı olarak sınırlı ve belirli sürede olması kişilere güven hissi verir.
• KVKK kanununu ihlal eden kimselere idari para cezası verme hakkı sağlar. İdari para cezasına ek olarak 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilmesini sağlar. 

KVKK onayı ne anlama gelir?

KVKK onayı kişilerin kendi hür iradeleriyle verdikleri onay ve açık rızayı ifade etmek için kullanılır. KVKK onayı alınırken açık rızanın alınması büyük önem taşır. Peki, açık rıza nedir? Açık rıza; kişinin kendi hür iradesiyle verilerinin işlenmesi için üçüncü tarafa verdiği izindir. Diğer bir deyişle açık rıza, belli bir konu hakkında, bilgilendirilmeye dayanan ve hür iradeyle verilen rızadır.

Peki, KVKK onayı nedir? Kişilerden açık rıza yoluyla alınan KVKK onayı verilerin kapsamı, ne şekilde işleneceği ve süresi hakkında bilgileri içerir. KVKK onayı yazılı olarak alınabileceği gibi sözlü ve çağrı merkezi yolulya da alınabilir. Eğer KVKK şartları ve içeriği yazılı olarak iletilecekse 12 punto büyüklüğünde olmalıdır. Veriyi işlemek isteyen kurum ve kuruluşlar KVKK ile güvence altına alınan verileri en az abonelik sonuna kadar saklamalıdır. 

KVKK kanunu kapsamında kişisel verileri işleyen kişi ve kurumların verileri işlemeye başlamadan önce VERBİS yani Veri Sorumluları Sicil Bilgi Sistemi'ne kayıt yaptırmaları gerekir. VERBİS ile veriyi işleyecek kişi ve kurumlar nasıl bir yol izleyeceği ve verilerin nasıl korunacağına dair sisteme gerekli bilgileri girerler. 

Kişiler KVKK onayı verebildiği gibi bu onayı geri çekme ve durdurma hakkına da sahiptir. Kişi geri alma beyanını veriye işleyen kişi ve kurumlara ilettiği andan itibaren açık rızaya dayalı işlenen tüm verilerin durdurulması gerekir. veriyi işleyen kişiler bu noktadan itibaren ya verileri imha eder ya da verileri anonim hale getirir. Veriyi işleyen kişi, kendisine gelen KVKK onayını geri çekme talebine 30 gün içerisinde yanıt vermelidir. Veri işleyen kişiye gelen talep doğrultusunda gerekli incelemeleri yaptığında veri işleme koşullarının tamamı ortadan kalkmamışsa bu talebi reddederek ve gerekçelendirerek ilgili kişiye en geç 30 gün içerisinde iletir.

KVKK kanunu neden gereklidir?

KVKK kanunu her şeyden önce kişisel verilerin düzenli bir şekilde işlenerek biriktirilmesini sağlar. Çeşitli yerlerde muhafaza edilen ve birbiriyle alakasız olan verilerin işlenerek belirli bir düzene sokulması için KVKK kanunu gereklidir. KVKK kanunu elde edilen verilerin amaç dışı ve kanunsuz bir biçimde kullanılmasını engellerken aynı zamanda kişisel hak ihlallerini de engeller. Gerekli durumlarda kişiler hak ve hürriyetlerinin ihlal edildiğini düşünürse ya da anlarsa KVKK kanunu kapsamında davacı olmak hakkı kazanır. Böylece KVKK kanunu üçüncü kişiler üzerinde yaptırım hakkı doğurur. Ayrıca KVKK kanunu suçun açığa çıkarılması, devletin milli ve ekonomik güvenliğini sağlaması gibi hususlarda hızlıca verilere ulaşması için son derece gerekli bir kanundur. 

KVKK yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere uygulanan yaptırımlar neler?

KVKK yükümlülüklerini yerine getirmeyen kişi ve kurumlara idari para cezasından hapse varıncaya kadar çeşitli cezalar verilir. KVKK kanunu ile ilgili hükümler TCK'nın 5237 sayılı kanunun 135 ve 140. maddeleri arasında açıkça belirtilmiştir. Buna göre;

1. Kişisel verileri anonimleştirmek ya da imha etmekle görevli kişiler bunu yapmazsa TCK 138. maddeye göre cezalandırılır. 
2. KVKK kanununun 10. maddesine aykırı davrananlar 5.000-10.000 TL arası idari para cezası alır.
3. KVKK kanununun 12. maddesini ihlal edenler ise 15.000 TL'den 1.000.000 TL'ye kadar idari para cezasına çarptırılır. 
4. KVKK kurul kararına uymayanlar 25.000 ile 1.000.000 TL arası para cezası alabilir.
5. Son olarak VERBİS hükümlerini ihlal edenler ise 20.000 TL 'den 1.000.000 TL'ye kadar idari para cezası alır. 
6. KVKK kanunu kapsamında özellikle görüntü ve sesin hak ihlali olacak şekilde kullanılması durumunda ifşa eden kimse için 2 yıldan 5 yıla kadar hapis istemiyle dava açılır.