Teklif alın
Kapat

Asgari ücret nedir?

Asgari ücret, çalışanların temel yaşam gereksinimlerini karşılayabilmeleri için belirlenen en düşük gelir düzeyidir. Bu ücret çalışanın hayatını sürdürebilmesi için gerekli olan temel gıda, barınma, ulaşım, sağlık ve eğitim gibi gereksinimleri göz önünde bulundurularak ülkenin ekonomik koşullarına ve yaşam standartlarına uygun olarak belirlenir. Asgari ücret, işverenin bir işçiye ödeyebileceği minimum maaşı tanımlar. 

09.11.2023
İçindekiler

Asgari ücret nedir?

Asgari ücret, çalışanların temel yaşam gereksinimlerini karşılayabilmeleri için belirlenen en düşük gelir düzeyidir. Bu ücret çalışanın hayatını sürdürebilmesi için gerekli olan temel gıda, barınma, ulaşım, sağlık ve eğitim gibi gereksinimleri göz önünde bulundurularak ülkenin ekonomik koşullarına ve yaşam standartlarına uygun olarak belirlenir. Asgari ücret, işverenin bir işçiye ödeyebileceği minimum maaşı tanımlar. 

Bu ücretin amacı çalışanın geçim sıkıntısı yaşamaması, temel ihtiyaçlarını karşılayabilmesi ve sosyal refah seviyesinin minimum seviyede tutulmasıdır. Asgari ücretler ülkelerin ekonomik durumlarına, enflasyon oranlarına, iş gücü piyasalarına ve sosyal adalet anlayışına göre değişiklik gösterebilir.

Asgari ücret zammı nasıl belirlenir?

Her yıl, yıl sonu yaklaşırken asgari ücret zammı merakla beklenir. Asgari ücretin ne kadar olacağı belirlenirken birçok faktör göz önünde bulundurulur. Asgari ücret zamları için en belirgin etkenlerden biri ülkenin ekonomik göstergeleridir. Bu göstergeler arasında enflasyon oranı, işsizlik oranı, döviz kuru, üretim maliyetleri ve sosyal güvenlik sisteminin durumu sayılabilir. Asgari ücret çalışanın geçim seviyesini iyileştirecek şekilde belirlenir. Ancak bunun yanı sıra işverenin mali yükümlülükleri de göz önünde bulundurularak dengeli bir ücret seviyesi oluşturulmaya çalışılır.

Türkiye’de asgari ücret, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirlenir. Komisyon, işçi ve işveren temsilcilerinin yanı sıra hükümet yetkililerinden oluşan bir yapıya sahiptir. Komisyon, çeşitli ekonomik veriler ve sendikaların talepleri doğrultusunda toplantılar yaparak asgari ücretin miktarını belirler. Bu toplantılar genellikle yılın son çeyreğinde yapılır ve bir dizi faktör dikkate alınarak karar verilir. Komisyonun bu süreçteki en önemli amacı çalışanların yaşam kalitesini artıracak bir ücret belirlemek olsa da bu ücretin işverenler için de sürdürülebilir olmasına dikkat edilir.

Asgari ücretin belirlenmesi sırasında ülkedeki genel ekonomik durumun yanı sıra çalışanların yaşam standartları, hane halkı gelir düzeyleri, temel tüketim maddelerinin fiyatları ve yoksulluk sınırı gibi sosyal faktörler de değerlendirilir. Ayrıca, özellikle enflasyon oranı asgari ücretin zaman içinde ne kadar bir artış göstereceğini belirlemede en önemli faktörlerden biridir. Eğer enflasyon yüksekse asgari ücrete yapılacak zam oranı da yüksek olabilir.

Asgari ücretin hesaplanmasında etkili olan faktörler

Asgari ücretin hesaplanmasında dikkate alınan faktörlerin başında çalışanların temel yaşam ihtiyaçlarını karşılayabilmesi için gereken tutar gelir. Bu durum çalışanların gıda, barınma, ulaşım, sağlık ve eğitim gibi temel ihtiyaçlarını göz önünde bulunduran bir hesaplamadır. Aynı zamanda ülkedeki enflasyon oranı, yaşam maliyeti ve çalışanların geçim sıkıntısı çekmeden yaşamalarını sürdürebilmeleri için gereken gelir düzeyi de asgari ücretin belirlenmesinde önemli bir rol oynar. Asgari ücret belirlenirken bir diğer kritik faktör, sendikaların talepleridir. Sendikalar çalışanların haklarını savunarak onlara daha yüksek ücret ve iyileştirilmiş çalışma koşulları sağlamaya çalışır. Çalışanlar tarafından yapılan bu talepler, komisyonun verdiği kararlarda belirleyici olabilir.

Ekonomik veriler de asgari ücretin belirlenmesinde temel bir kriterdir. Ülkenin genel ekonomik durumu, büyüme oranı, enflasyon oranı, döviz kuru ve iş gücü piyasasındaki arz-talep dengesi de asgari ücretin miktarını etkileyen faktörlerdendir. Bu veriler aynı zamanda işverenin ödeme gücünü ve şirketlerin mali yapısını belirlemede de kullanılır. Diğer yandan, devletin sosyal yardım politikaları da bu hesaplamada dikkate alınabilir. Örneğin; sosyal güvenlik sisteminin durumu, emekli maaşları ve işsizlik ödeneği gibi unsurlar, asgari ücretin belirlenmesi sürecini etkileyebilir.

Etkilenen ödenekler

Asgari ücretin artışı, yalnızca işçilerin maaşlarını değil aynı zamanda bazı sosyal ödenekleri de doğrudan etkiler. Asgari ücret zammı 2025 işsizlik maaşı, emekli maaşları, evde bakım ve engelli maaşları gibi çeşitli ödenekleri doğrudan etkileyebilir. Bu ödeneklerin artması asgari ücretin artışıyla paralel olarak gerçekleşir. İşsizlik maaşı, asgari ücretin belirli bir yüzdesi olarak hesaplandığı için asgari ücrete yapılan bir artış bu maaşların da yükselmesine yol açar. Ayrıca, emekli maaşları genellikle asgari ücretin bir oranı üzerinden belirleneceği için emekli maaşları da asgari ücret artışı ile güncellenebilir. 

Evde bakım ve engelli maaşları asgari ücret 2025 ile orantılı olarak değişir. Asgari ücrete yapılan bir artış engelli ve evde bakım maaşlarını da artırarak bu hizmetleri alan bireylerin yaşam standartlarını iyileştirebilir. Devlet, asgari ücretin artışına bağlı olarak bireysel emeklilik sigortası katkı payını artırabileceği için bireysel emeklilik sigortasına devlet katkısı da asgari ücret artışıyla birlikte artar. Aynı şekilde doğum borçlanması ve iş görmezlik ödenekleri de asgari ücret zam 2025 bağlı olarak güncellenebilir.

Asgari ücret 2025

Asgari ücretin 2025 yılı için nasıl belirleneceği, Türkiye'deki ekonomik durum ve uluslararası ekonomik etkiler doğrultusunda yapılacak olan toplantılar sonucunda belli olur. 2024 yılı sonunda yapılan çalışmalar “asgari ücret 2025 ne kadar olacak?” sorusunu beraberinde getirir.  Asgari ücret 2025 tahminleri ülkenin ekonomik göstergeleri, enflasyon oranları ve yaşam maliyetleri dikkate alınarak belirtilebilir. 

Ayrıca Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından yapılacak görüşmelerde sendikaların talepleri çalışanların yaşam standartlarını iyileştirmeyi hedefleyen bir ücretin belirlenmesi yönünde olur. “Asgari ücret ne kadar oldu?” konusunda ise Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2025 yılı asgari ücret zammını yüzde 30 oranında artırarak net 22 bin 104 TL olarak açıkladı. Asgari ücretin brüt maaşı ise 26 bin 4 TL olarak belirlenir. Bununla birlikte işverenlere sağlanan asgari ücret desteği de 700 TL'den 1000 TL'ye yükseltilerek 1 Ocak 2025 itibariyle yürürlüğe gireceği vurgulanır. 

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, Türkiye'nin dezenflasyon sürecine girdiğini belirterek asgari ücretin 2022 yılına göre reel olarak yaklaşık 4 kat arttığını vurguladı. Ancak açıklanan zammın TÜRK-İŞ’in beklentilerinin gerisinde kaldığı ve yıllık enflasyon oranının altında olduğu da ifade edildi.

09.11.2023 tarihinde güncellenmiştir.