Çek nasıl yazılır?

Çek, günümüzde hala yaygın olarak kullanılan bir ödeme aracıdır ve farklı ihtiyaçlara yönelik çeşitli çek türleri bulunur. Her bir çek türünün kendine özgü düzenleme kuralları ve yasal geçerlilik şartları bulunur. Bu detaylara hakim olmak hem ödeme işlemlerinin sorunsuz ilerlemesi hem de hukuki açıdan herhangi bir mağduriyet yaşanmaması için kritik öneme sahiptir.

Hamiline çek nasıl yapılır?

Hamiline çek, üzerinde belirli bir lehtarın adı yazılı olmayan ve çeki elinde bulunduran kişiye ödeme yapılmasını sağlayan bir çek türüdür. Hamiline çek düzenlemek için aşağıdaki adımlara dikkat etmek gerekir:

Hamiline çek düzenleme adımları

Hamiline ifadesi: Çekin "Lehine" bölümünde matbu olarak "hamiline" ifadesinin bulunması zorunludur. Bu ifade, çeki ibraz eden herkesin tahsilat yapabileceği anlamına gelir. Bu ifade elle yazılamaz, çek üzerinde basılı olarak yer alır.

Çek defteri temini: Hamiline çekler için bankalar tarafından özel olarak basılan bir çek defteri kullanılması gerekir. Bu defter, bankaya başvurularak temin edilir.

Düzenlenme tarihi ve yeri: Çekin düzenlendiği tarih (gün, ay, yıl olarak) ve yer mutlaka belirtilmelidir. Bu bilgiler çekin geçerliliği için önemlidir.

Ödenecek tutar: Çek üzerindeki ödenecek tutar hem rakamla hem de yazı ile açıkça ve hatasız bir şekilde belirtilir.

Keşideci imzası: Çeki düzenleyen kişi olan keşideci tarafından çekin ön yüzünün sağ alt köşesi mutlaka imzalanır. İmza eksikliği, çekin hukuken geçersiz sayılmasına neden olur.

Yasal düzenlemeler ve dikkat edilmesi gerekenler

Hamiline çeklerin geçerliliği ve kullanımı, Türk Ticaret Kanunu (TTK) ve Çek Kanunu'nda belirtilen hükümlere tabidir. Hamiline çek düzenlerken aşağıdaki yasal düzenlemelere de dikkat etmek önemlidir:

• Hamiline çekler, 5941 sayılı Çek Kanunu ve TTK hükümlerine uygun olarak düzenlenir.
• Hamiline çeklerin kaydının Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) yapılması zorunludur. Bu kayıt yapılmazsa çek geçersiz sayılabilir.
• Hamiline çeklerde maksimum tutar limiti 50.000 TL'dir. Bu limitin üzerinde bir tutarda çek düzenlenmesi yasaktır.
• Bankalar, hamiline çek hesabı hareketlerini Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirmekle yükümlüdür.
• Çekin ödenebilmesi için belirli ibraz sürelerine uyulmalıdır:

Düzenlendiği yerde ödenecekse: On gün

Başka bir yerde ödenecekse: Bir ay

Aynı kıtada farklı ülkelerde ödenecekse: Bir ay

Farklı kıtalar arasında ise: Üç ay

• Hamilin başvurma hakları, ibraz süresinin bitiminden itibaren üç yıl geçince zamanaşımına uğrar.

Şahsa çek nasıl yazılır?

Şahsa çek yazmak, belirli bir kişiye belirli bir tutarda ödeme yapılmasını sağlayan bir ödeme yöntemidir. Bu işlemin hatasız ve yasalara uygun bir şekilde gerçekleştirilmesi için dikkat edilmesi gereken bazı temel kurallar bulunur.

Şahsa çek yazım kuralları

Çek defteri temini: Çek yazabilmek için öncelikle bir bankadan çek defteri alınması gerekir. Bu işlem, ilgili bankaya başvurularak gerçekleştirilir.

Düzenlenme tarihi ve yeri: Çekte gün, ay ve yıl olarak açıkça belirtilmiş bir düzenlenme tarihi bulunur.

Ödenecek tutar: Çek üzerindeki ödenecek tutar hem rakamla hem de yazı ile açıkça ifade edilir. Bu iki ifade arasında herhangi bir tutarsızlık olmaması gerekir.

Lehine kişi bilgileri: Ödemenin yapılacağı kişinin tam adı ve soyadı doğru ve eksiksiz bir şekilde yazılır.

Ödeme yeri: Çekte ödeme yerinin belirtilmesi zorunludur. Bu bilgi, ödemenin yapılacağı muhatap bankanın veya ilgili şubesinin adıdır.

Örnek düzenleme

Lehine: Kişi Adı Soyadı

Düzenlenme Tarihi: 01.04.2025

Düzenlenme Yeri: İstanbul

Ödenecek Tutar: 1.000 TL (bin TL)

Ödeme Yeri: Banka Adı ve Şubesi

Keşideci İmzası: [İmza]

"Çek" kelimesi: Çekin üzerinde açıkça "çek" kelimesi bulunması gerekir.

Kayıtsız ve şartsız ödeme emri: Çekte belirli bir tutarın "kayıtsız ve şartsız" olarak ödenmesi için bir havale ibaresi yer alır. Herhangi bir faiz şartı gibi koşullar çeki geçersiz kılar.

Muhatabın belirtilmesi: Ödemeyi yapacak olan tarafın, yani muhatabın ticaret unvanı belirtilir. Türkiye'deki uygulamada muhatap bir banka olmak zorundadır.

Karekod ve seri numarası: Banka tarafından sağlanan seri numarası ve karekod, günümüzde çeklerin zorunlu unsurları arasındadır.

Vergi kimlik numarası: Çeki düzenleyen hesap sahibinin vergi kimlik numarası da çek üzerinde yer alır.

Tacir çek nasıl yazılır?

Tacir çeklerin kullanımı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile düzenlenmiştir. Tacir çeklerin düzenlenmesinin zorunlu hale gelmesi için iki şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir: Kişinin tacir olması ve çekin bir ticari ilişki sebebiyle düzenlenmesi. Tacir çek, ticari ilişkilerden doğan borçların ödenmesinde kullanılan bir çek türüdür. Bu çeklerin düzenlenmesi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:

Çek defteri temini: Çek yazabilmek için bankadan bir çek defteri temin etmek gerekir. Bu defter, bankaya başvurularak alınabilir.

Düzenlenme tarihi ve yeri: Çekin düzenlenme tarihinin ve yerinin belirtilmesi gerekir. Bu bilgiler, çekin geçerliliğini sağlar.

Ödenecek tutar: Tutarın hem rakamla hem yazıyla belirtilmesi zorunludur. Örneğin, "1.000 TL" yazısı "bin TL" olarak yazılır.

Keşideci imzası: Keşideci imzasının eksikliği, çekin geçersiz sayılmasına neden olur.

Ticari İlişki: Tacir çek, yalnızca ticari ilişkilerden doğan borçlar için kullanılabilir. Şahsi borçlar için kullanıldığında hukuki sorunlar doğabilir.

Karekod ve seri numarası: Banka tarafından verilen seri numarası ve karekod, çekin zorunlu unsurları arasındadır.

Örnek düzenleme

Bir tacir çek örneği aşağıdaki gibi olabilir:

Lehine: Lehine kişinin adı ve soyadı

Düzenlenme Tarihi: 01.04.2025

Düzenlenme Yeri: İstanbul

Ödenecek Tutar: 1.000 TL (bin TL)

Keşideci İmzası: İmza

Tacir hamiline çek nasıl yazılır?

Tacir hamiline çeklerin kullanımı, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile düzenlenir. 2024 yılında yapılan güncellemelerle birlikte, hamiline çeklerin kaydının Merkezi Kayıt Kuruluşu’na (MKK) yapılması zorunluluğu getirilmiştir. Bu kayıt zorunluluğunu yerine getirmeyen tacirler, hukuki sorunlarla karşılaşabilirler.

Tacir hamiline çek, ticari ilişkilerden doğan borçların ödenmesinde kullanılan bir çek türüdür. Bu çeklerin düzenlenmesi sırasında dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır:

Hamiline ifadesi: Çekte "hamiline" ifadesinin matbu olarak yer alması zorunludur. Bu ifade, çeki elinde bulunduran kişiye ödeme yapılmasını sağlar.

Düzenlenme tarihi ve yeri: Çekin düzenlenme tarihinin ve yerinin belirtilmesi gereklidir. Bu bilgiler, çekin geçerliliğini sağlar.

Ödenecek tutar: Tutarın hem rakamla hem yazıyla belirtilmesi zorunludur. Örneğin, "1.000 TL" yazısı "bin TL" olarak yazılır.

Keşideci imzası: Çekin keşideci tarafından imzalanması zorunludur. İmzanın eksikliği, çekin geçersiz sayılmasına neden olur.

Ticari ilişki: Tacir hamiline çek, yalnızca ticari ilişkilerden doğan borçlar için kullanılabilir. Şahsi borçlar için kullanıldığında hukuki sorunlar doğabilir.

Örnek Düzenleme

Lehine: Hamiline

Düzenlenme Tarihi: 01.04.2025

Düzenlenme Yeri: İstanbul

Ödenecek Tutar: 1.000 TL (bin TL)

Keşideci İmzası: İmza

Tacir olmayan hamiline çek nasıl yazılır?

Tacir olmayan hamiline çekler, ticari faaliyetleri olmayan kişilerin borçlarını ödemek için kullandığı özel bir çek türüdür. Bu çeklerin geçerli olabilmesi için belirli kurallara uygun olarak düzenlenmesi gerekir. İşte tacir olmayan hamiline çek düzenlerken dikkat edilmesi gereken temel noktalar:

Tacir olmayan hamiline çek düzenleme kuralları

Hamiline ifadesi: Çekin üzerinde matbu olarak "hamiline" ifadesinin bulunması zorunludur. Bu ifade, çeki ibraz eden kişiye ödeme yapılması anlamına gelir.

Düzenlenme tarihi ve yeri: Çekin düzenlendiği tarih ve yer mutlaka belirtilir. Bu bilgiler, çekin geçerliliği için önemlidir.

Ödenecek tutar: Çek üzerindeki ödenecek tutar hem rakamla hem de yazıyla açıkça belirtilir.

Keşideci imzası: Çeki düzenleyen kişi olan, keşideci tarafından çekin mutlaka imzalanması gerekir. İmza eksikliği, çekin hukuken geçersiz sayılmasına yol açar.

Özel defter kullanımı: Tacir olmayan hamiline çekler için bankalar tarafından özel olarak basılan bir çek defteri kullanılır. Bu defterin kullanımı zorunludur.

Örnek düzenleme

Lehine: Hamiline

Düzenlenme Tarihi: 01.04.2025

Düzenlenme Yeri: İstanbul

Ödenecek Tutar: 1.000 TL (bin TL)

Keşideci İmzası: İmza

Bu şekilde düzenlenmeyen çekler hukuki geçerlilik kazanmaz ve bankalar tarafından ödenmez. Bu nedenle, tacir olmayan hamiline çek düzenlerken yukarıda belirtilen tüm hususlara dikkat etmek büyük önem taşır.

Çek ve senetlerde sayılar nasıl yazılır?

Türk hukuk sisteminde çek ve senetler, TTK'nın 776. ve 780. maddelerinde tanımlanan şekil şartlarına tabidir. Bu şartlar içerisinde sayıların yazımı özel bir önem taşır. Hukuki metinlerdeki sayıların yazımı, yalnızca dilbilgisi kurallarını değil aynı zamanda belgenin kanuni geçerliliğini de etkileyen teknik bir konudur. TTK Madde 776'ya göre senetlerde "kayıtsız şartsız ödeme taahhüdü"nün bulunması gerekir. Bu taahhüdün miktarının ise hem rakamla hem yazıyla belirtilmesi teamül halindedir.

Para tutarlarının yazımında TDK'nın 3. kuralı uyarınca sayılar bitişik yazılırken, tutarın hem rakamsal hem de yazılı olarak belirtilmesi hata riskini azaltır. Örneğin "650,35 TL" şeklindeki yazım, "altıyüzelliTL,otuzbeşkr." olarak okunur ve bu yazım şekli hem dilbilgisi hem de hukuki geçerlilik açısından zorunlu tutulur.

Çeklerde sayı yazımının özel nitelikleri

TTK Madde 780 uyarınca çeklerde bulunması gereken zorunlu unsurlar arasında "belirli bir bedelin ödenmesi için kayıtsız şartsız havale" ibaresi yer alır. Buradaki "belirli bir bedel" ifadesi, tutarın hem rakam hem yazıyla kesin ve net şekilde belirtilmesini gerektirir.

Çeklerde para tutarlarının yazımında dikkat edilmesi gereken temel kurallar şunlardır:

1. Tutarın hem rakamsal hem yazılı olarak belirtilmesi.
2. Ondalık kesirlerin virgülle ayrılması (15,25 TL gibi).
3. Yüzde işaretleriyle sayılar arasında boşluk bırakılmaması (%25 şeklinde).
4. Dört basamaklı sayılarda nokta kullanımı (1.250 TL gibi).