GSS prim borcu nedir?

Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, bir iş yerinde çalışmaları halinde veya isteğe bağlı olarak sigortalı statüsünde yer alabilir. Ancak çeşitli nedenlerden dolayı bu kategorilerin dışında kalanlar için de ülkemizde sağlık güvencesi mevcuttur.

GSS adı verilen sistem, belirli miktarda prim karşılığında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmeye olanak tanır. Bu olanaktan faydalanılmasını sağlayan aylık tutar ödenmediği takdirde ise GSS prim borcu oluşur.

GSS nedir?

GSS, ülke nüfusunun belirli kısmının sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesini sağlayan sigorta türüdür. Tam adı Genel Sağlık Sigortası olan bu sistem, devlet tarafından yönetilir. SGK güvencesi olamayan kişilere yönelik sigorta kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanabilmek için belirli miktarda prim ödemek gerekir. Ancak sigortanın odak noktası düzenli veya yeterli geliri elde edemeyen kişiler olduğundan prim tutarları düşüktür.

Ülkemizde ikamet eden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, 1.1.2012 tarihinde zorunlu olarak GSS kapsamına alınmıştır. Söz konusu uygulama kapsamında Genel Sağlık Sigortası’ndan yararlanabilecek grupları şu şekilde listeleyebilmek mümkündür:

• Kanunen zorunlu veya isteğe bağlı sigortalı olanlar
• 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’na veya önceden geçerli yasaya göre gelir/aylık alan kişiler
• Vatansız tanımlamasına uyan kişiler
• Aylık geliri asgari ücretin üçte birinden az vatandaşlar
• 18 yaşını doldurmamış çocuklar ile işsizlik veya kısa çalışma ödeneğinden yararlanan kişiler
• Talepte bulunmaları halinde Türkiye’de kesintisiz 1 yıldır ikamet eden yabancı ülke vatandaşları
• Stajyer avukatlar
• Haklarında koruyucu tedbir kararı bulunan kişiler
• Askerlik hizmetlerini er ya da erbaş olarak yapmakta olanlar ile yedek subay öğrencileri ve adayları
• Askeri öğrenci adayları, Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adayları
• Herhangi bir sosyal güvencesi olmayan kişiler

GSS prim borcu ödeme nasıl yapılır?

Tanımının ardından en çok merak edilen konulardan bir diğeri ise “GSS prim nedir?” sorusunun yanıtıdır. GSS primi, gelir testinin ardından uygulama kapsamına alınan kişinin her ay ödemesi gereken tutarı ifade eder. Genel Sağlık Sigortası başvurusu yapılırken SGK’nın ilgili birimi tarafından verilen belgede, prim borcu ödemelerinin ne zaman ve hangi kanallar üzerinden yapılabileceği yazılıdır.

GSS prim borcu ödeme işlemi aşağıda sıralanan kanallar aracılığıyla gerçekleştirilebilir:

• Prim borcunu ödemek için tercih edilebilecek kanalların başında e-Devlet platformu gelir. “Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Borcu Sorgulama” sayfası üzerinden ödeme işlemi gerçekleştirilebilir.
• GSS prim borcu ödemeleri, e-SGK üzerinden de kabul edilir. “Prim Hizmet Dökümü” veya “Borç Sorgulama” sayfaları aracılığıyla ödeme süreci koyca tamamlanabilir.
• Genel Sağlık Sigortası prim borcu ödemesi için Türkiye'deki birçok banka veya PTT şubelerinden işlem yapılabilir. Anlaşmalı banka listesini SGK’nın resmi internet sitesinden öğrenebilmek mümkündür.
• Yukarıda sıralanan tüm kanallara ek olarak SGK’ya bağlı Sosyal Güvenlik Merkezleri de prim borcu ödeme işleminin yapılabileceği yerler arasındadır.

GSS prim borcu affı nedir?

GSS prim borcu affı, belirli bir dönem için primlerini ödemekte zorlanan kişilere sağlanan haktır. Söz konusu hak, devletin sosyal yardım politikaları veya ekonomik koşulların gereği Genel Sağlık Sigortası’ndan yararlanan kişilere sunulur. Böyle bir uygulamaya gidilmesindeki ilk neden, borçlu vatandaşların mali yüklerini hafifletmektir. Diğer sebepse sosyal güvenlik sisteminin daha etkin şekilde işlemesini sağlamaktır.

Af kapsamında kişilerin genel sağlık sigortası prim borçları çeşitli oranlarda silinir. Bu işlemin yapılabilmesi için tek kriter, borcun belirli bir meblağın altında olmasıdır. Genel Sağlık Sigortası prim borcu affı, kişilere aynı zamanda borçlarını yeniden yapılandırabilme imkanı da sunar. Prim borcu silme işlemi, genelde otomatik olarak gerçekleştirilir. Borcun yeniden yapılandırılabilmesi içinse kişinin başvuru yapması gerekir.

GSS prim borcu affı, bir yasa veya yönetmelik değişikliği ile yürürlüğe konur. Af süreci, belirli tarih aralıklarında ve şartlar kapsamında gerçekleştirilir. Yürürlüğe konan aftan kimlerin, nasıl yararlanabilecekleri SGK başta olmak üzere ilgili devlet kurumlarının resmi iletişim kanalları üzerinden duyurulur. Buna paralel olarak basın kuruluşları da GSS prim borcu affına dair güncel bilgilere haber akışlarında yer verir.

GSS prim borcu sildirme

GSS prim borcu sildirme işleminden, belirli koşullara uyan kişiler yararlanabilir. Örneğin:

• Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından hata sonucu GSS kapsamına alınan ve bu durumdan haberdar olmaya kişilerin borçları başvurmaları halinde af olamasa bile silinir.
• Adına prim borcu olan öğrenci veya bekar/boşanmış kadın, annesinden ya da babasından sağlık yardımı alıyorsa borçları silinir.
• Af döneminde borç tutarı belirli bir tutarın altında ise kişinin başvurusuna gerek kalmaksızın silme işlemi uygulanır.

Genel Sağlık Sigortası borcu olup olmadığına dair sorgulama işlemi, e-Devlet üzerinden kolaylıkla yapılabilir. Bunun için T.C. kimlik numarası ve şifre ile platforma giriş yapmak yeterlidir. Platforma erişim sağlandıktan sonra “Genel Sağlık Sigortası Tescil ve Prim Borcu Sorgulama” sayfası üzerinden söz konusu işlem gerçekleştirilebilir. Eğer bu işlem sonucunda borç kaydı çıkarsa mümkün olan en kısa sürede ödeme yapılması önemlidir.

GSS primlerinin zamanında ödenmemesi halinde SGK tarafından borca faiz uygulanır. Bu durum, aftan yararlanmayı zorlaştırırken daha farklı yaptırımların da devreye girmesine yol açabilir. GSS prim borcu belirli bir miktara ulaştığında SGK sigorta kapsamındaki kişinin sistemde kayıtlı iletişim adresine ödeme yapılmasına dair yazı gönderir. Eğer yazıda belirtilen tarihe kadar borcun ödenmesine yönelik herhangi bir adım atılmazsa haciz uygulanabilir.